Προσκεκλημένοι Εισηγητές
Appelbaum Peter
Plus c’est la même chose, plus ça change
Abstract:
As the historical anthropologist Marshall Sahlins once wrote, plus c’est la même chose plus ça change. In the context of current global crises, mathematics educators can find lessons in the study of colonialism and its long term after-effects in two ways:
The first is in thinking about the broad social situation, and how teaching and learning mathematics does and does not prepare our students for living through crises, anticipating and responding to crises, and contributing to a society that anticipates, confronts and survives crises. The second set of lessons looks at our discipline of mathematics itself, and how it is culpable in the creation of crises, in the construction of an ill-prepared society, and what school-based practices can do to think about such important issues. One powerful source of ideas for these ways of thinking will be highlighted: the most recent versions of ethnomathematics, which work to establish local ways of being mathematical without perpetuating the worst characteristics of mathematics as a tool of colonialism, and which struggle against the erasure (“epistemicide”) of local, non-Western versions of mathematics. Broad suggestions for approaching school mathematics will be proposed. We will note how the recommendations are similar to what we would have thought about before the pandemic; the pandemic only makes them more obvious.
Καφούση Σόνια
Διερευνώντας το Ρόλο της Γονικής Συμμετοχής στη Μαθηματική Εκπαίδευση
Τα παιδιά συμμετέχουν σε ποικίλες πρακτικές λόγου εκτός σχολείου, που συνδέονται ρητά ή υπόρρητα με τα μαθηματικά και οι οποίες επηρεάζουν τη μαθηματική τους συμπεριφορά. Πολλές μελέτες εστιάζουν στην οικογένεια και διερευνούν τη σχέση μεταξύ της γονικής συμμετοχής και της μαθηματικής εμπειρίας των μαθητών/τριών.
Τα αποτελέσματα των ερευνών δείχνουν ότι οι οικογενειακές πρακτικές προσφέρουν διαφορετικές μαθησιακές ευκαιρίες και συνδιαμορφώνουν –μαζί με τη σχολική εμπειρία– την μαθηματική ταυτότητα των παιδιών. Επομένως, ο σχεδιασμός της μαθηματικής εκπαίδευσης είναι σημαντικό να περιλαμβάνει την ανάπτυξη δράσεων για την θεσμοθέτηση της συνεργασίας σχολείου-οικογένειας στα μαθηματικά με συγκεκριμένο τρόπο σε κάθε, κατά το δυνατόν προσδιορισμένο, κοινωνικό-πολιτισμικό περιβάλλον με σκοπό την αντιμετώπιση των φοβιών, της αποθάρρυνσης και του αποκλεισμού ομάδων μαθητών/τριών από τη μαθηματική εκπαίδευση.
Η παρούσα ομιλία θα εστιάσει στις δυνατότητες και τους περιορισμούς της μελέτης και της αξιοποίησης των διαφορετικών μορφών γονικής συμμετοχής στη μαθηματική εκπαίδευση των μαθητριών/τών, όπως:
- Προσδοκίες, πεποιθήσεις και στάσεις των γονέων για τα μαθηματικά.
- Αλληλεπίδραση των παιδιών με τους γονείς τους κατά την ενασχόλησή τους με τις σχολικές εργασίες για τα μαθηματικά στο σπίτι, καθώς και με άτυπες μαθηματικές δραστηριότητες.
- Επικοινωνία μεταξύ εκπαιδευτικών και γονέων.
Ξενοφώντος Κωνσταντίνος
Περιθωριοποιημένες Ομάδες Παιδιών στα Μαθηματικά: Ανάμεσα στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη των Κοινωνικών Ανισοτήτων
Στην ομιλία αυτή εξετάζω το ζήτημα της περιθωριοποίησης ομάδων παιδιών με συγκεκριμένα (εμφανή ή μη) χαρακτηριστικά και του αποκλεισμού τους από το σχολικό μάθημα των μαθηματικών. Το ζήτημα αυτό, η εξέταση και η αποτελεσματική αντιμετώπισή του αποτελούν ιδιαίτερες προκλήσεις για τη μαθηματική παιδεία.
Αρχικά, επικεντρώνομαι στην έννοια της περιθωριοποίησης, σχολιάζοντας ευρήματα σχετικών ερευνών για τη μάθηση και τη διδασκαλία των μαθηματικών. Στη συνέχεια, κάνω μια σύντομη αναφορά στην ερευνητική μου εμπειρία σε τρία διαφορετικά πλαίσια, την Κύπρο, τη Σκωτία, και τη Νορβηγία, συζητώντας πώς το ζήτημα της περιθωριοποίησης προσεγγίζεται από την εκπαιδευτική πολιτική κάθε χώρας, καθώς επίσης και πώς διδάσκοντες σχολικών μαθηματικών από την κάθε χώρα τοποθετούνται ως προς αυτό. Τέλος, στρέφομαι στην έννοια της δια-τομικότητας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για κατανόηση του πώς οι κοινώνικες ανισότητες λειτουργούν συνδυαστικά σε ό,τι αφορά την περιθωριοποίηση και τον αποκλεισμό ομάδων παιδιών από τα σχολικά μαθηματικά.
Κολέζα Ευγενία (Στρογγυλό Τραπέζι)
Χρυσάνθη Σκουμπουρδή, Κώστας Νικολαντωνάκης,
Κώστας Χατζηκυριάκου και Ανδρέας Μούτσιος-Ρέντζος
Τα τεχνουργήματα στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή: “Παλιό κρασί σε νέα δοχεία» ή «νέες προκλήσεις σε διστακτικές μεταρρυθμίσεις”
Οι επικρατούσες τάσεις υιοθέτησης ή μη υλικών/τεχνουργημάτων στη μαθηματική εκπαίδευση, διαμορφώνονται τόσο σε σχέση με την ποικιλία των διαθέσιμων υλικών, και τις νέες θεωρητικές προσεγγίσεις, όσο και από τα ερευνητικά αποτελέσματα που αποτυπώνονται μέσω προτάσεων σχεδιασμένης χρήσης τους.
Μέσα από τη μετατροπή του τεχνουργήματος σε εργαλείο (εργαλειακή γένεση) και τη μοντελοποίηση αυτής της διαδικασίας μέσω της προσέγγισης της σημειωτικής διαμεσολάβησης οι μαθητές οδηγούνται στην κατασκευή της γνώσης και τη δημιουργία μαθηματικού νοήματος. Tο εργαλείο, ιδωμένο ως σημείο, ενεργοποιεί διακριτά πολυτροπικά επικοινωνιακά συστήματα (μαθηματικών, φυσικής κ.ά.), ενώ η αποβλεπτική σχέση με το εργαλείο επιτρέπει την επιλεκτική απόκρυψη ή εμφάνιση διεπιστημονικών νοημάτων και πρακτικών. Η ιστορία των μαθηματικών και της μαθηματικής εκπαίδευσης μας δίνει πολλά παραδείγματα κατασκευής εργαλείων από μαθηματικούς ερευνητές, επαγγελματίες συντεχνιών καθώς και παιδαγωγούς. Οι μεν πρώτοι κατασκεύασαν εργαλεία στην προσπάθεια τους να επιλύσουν μαθηματικά προβλήματα, οι δε άλλοι χρησιμοποίησαν εργαλεία για να εφαρμόσουν την τέχνη τους και να διδάξουν.
Σε σχέση με χρήση των τεχνουργημάτων στη διδασκαλία και μάθηση των Μαθηματικών, θα συζητηθούν ερωτήματα όπως: Τα συμπεράσματα που προκύπτουν μέσα από τη χρήση των τεχνουργημάτων/εργαλείων, μπορούν να θεωρηθούν ως “αποδείξεις”; Οι εγγενείς δυσκολίες χειρισμού κάποιων τεχνουργημάτων μπορούν να αποτελέσουν παράγοντες για τη μη υιοθέτησή τους κατά τη διδασκαλία; Θα συζητηθούν επίσης ζητήματα διαφάνειας και περιορισμών των τεχνουργημάτων, διεπιστημονικών προσεγγίσεων μέσω τεχνουργημάτων, όπως επίσης και οι πιθανές αλλαγές στον τρόπο συγκρότησης νοήματος σε σχέση με κατασκευαστικές διακυμάνσεις του υλικού.
Κάποια από τα τεχνουργήματα που θα συζητηθούν είναι ο κινέζικος άβακας ως εργαλείο υπολογισμού, ο χάρακας ως εργαλείο για χαράξεις και μετρήσεις, ο γεωπίνακας του Caleb Gattegno, ως μέσο για την ανάδειξη της (τελετουργικής) προέλευσης της γεωμετρίας, αλλά και ως εργαλείο στη διδασκαλία και τη μάθηση ενός όμορφου θεωρήματος του G. A. Pick για το εμβαδόν περιοχών σε σημειακά πλέγματα, ο γνώμονας (στις μετρήσεις και την εξαντικειμενίκευση του ορθογωνίου τριγώνου), οι απλές μηχανές για τη διεπιστημονική προσέγγιση της έννοιας της αναλογίας, οι κύβοι ως δομικά στοιχεία τρισδιάστατων αντικειμένων κ.λπ.